Akcenty + podstawy fonetyki i leksyki.

Dzisiaj zaś mam wewnętrzny przymus napisania czegoś mądrego. A że przez ostatnie dni zajmuję się wenińskim, to i na to padło. Starczy pisania o bogach i o Wymiarach i chuj-wie-czym-jeszcze, choć przyznam, że przez nierozerwalne połączenie języka z religią, przejawiające się w różnorakich aspektach, bez zrozumienia panteonu nie da się zrozumieć do końca języka. Można się go wykuć, ale nie zrozumieć.

Trzeba więc zacząć. Zacząć należy od podstaw. Cholera, jakie są podstawy wenińskiego?
Cóż, po pierwsze: czasów jest dziewięć.
Po drugie: przypadków jest czterdzieści parę, dawno nie liczone, więc do końca nie wiadomo.
Po trzecie. tryby są cztery. Są okropne.
Po czwarte: stron jest sześć. Są straszne.
OOOO, WIEM! Wiem, od czego zacząć: akcenty. Na akcenty będziecie się napotykać podczas moich językowych wywodów dużo, dużo razy, a nie mam zamiaru tyle ich tłumaczyć. Powiem raz - i niech wszyscy zapamiętają, a jeśli nie są w stanie zapamiętać, to niech wracają do tego artykułu za każdym razem, gdy zapomną.

AKCENTY

Akcentów jest... parę. Zresztą - kogo interesują liczby.
1. Akcent pusty - skurwiel występuje najczęściej. Spotyka się go wszędzie, bez podziału na spół- i samogłoski. Jest kreseczką nad literą, skierowaną w prawo - w stronę następnej litery, jak tu: ś. Bardzo prosto przez to zapamiętać, jak działa. Jeśli widzisz akcent pusty, skierowany w stronę następnej litery, nie czytasz jej. Nie czyta się litery po akcencie, nie ma jej, poszła sobie, tylko że została. No. Przykład? Hm. "Ciało" po wenińsku to Śerge, czyta się [zrge].
Akcent może być bardzo ważny, bo jeśli go nie ma, albo jest nie tam, gdzie powinien, może wyjść zupełnie inne słowo. Np. jeśli w tamtym Śerge akcent pusty postawimy nad "e", to wyjdzie nam Sérge [zege] - co znaczy "czas".

2. Akcent mocny - w odróżnieniu od pustego ma kreseczkę w drugą stronę (`) występuje tylko nad samogłoskami i akcentuje sylabę - czyta się ją mocniej i dłużej. Podałabym przykład, ale nie chce mi się włączać Worda, żeby kopiować literki z akcentem mocnym - wśród znaków diakrytycznych na mojej klawiaturze niestety nie występują. W zapisie fonetycznym zaznaczam akcent sylaby podkreśleniem. Na przykład imię wenińskiego boga wulkanów - Vokáanò - zapisuję [wokano].

3. Akcent twardy - najczęściej spotykany nad "g" na końcu przymiotników. Jeśli widzisz jakiś dziwny ptaszek nad "g" (ˇ), to to jest właśnie akcent twardy. Sprawia, że "g" czyta się bardzo mocno, gardłowo, jakby dodając z tyłu jeszcze "y". Normalne "g" czyta się na końcu wyrazu bardziej jako "k". "G" z akcentem twardym - nie. Tu się trzeba przyłożyć.
Ten akcent odróżnia przymiotniki od przysłówków. Na końcu przymiotników jest "g" z akcentem, na końcu przysłówków takie zwykłe "g".
Postawiony nad "c" sprawia, że - jak na ironię - zmiękcza się je i czyta jak "s", zwłaszcza w połączeniu z "i". Zwykle następują po nim trzy "i", które mimo to czyta się jak jedno.
W niektórych wenińskich imionach bogów można znaleźć ten akcent nad "a". To nie znaczy dosłownie nic, to tylko pozostałość ze starej ery, kiedy w języku nie było "a", a tylko "a" z akcentem twardym.

Więcej akcentów nie pamiętam, ale jak sobie przypomnę, to na pewno poinformuję.

PODSTAWY FONETYKI

Zarówno "i", jak i "y", po którym następuje samogłoska, należy przeczytać jako "ij". Słowa Saoriar (rodzina) nie czytamy więc [saori-ar], tylko [saorijar]. "Ie" czytamy jak "ije", a "iy", jak "ij". No cóż, to chyba wie każdy normalny.
"Y", po którym następuje samogłoska, czytamy jako "j", np. Yia [jija] - dusza.
"Y", po którym następuje spółgłoska, czytamu jako "y", np. Ybo [ybo] - całość.

Dwie spółgłoski bezdźwięczne obok siebie czytamy jak jedną samogłoskę dźwięczną. A więc:

- kk = g, np. Inakkin [inagin] - anioł

- ss = z, np. Rvaisse [rwaize] - cierpienie

- pp = b, np. Meruppi [merubi] - twarz

- tt = d, np. Tottvi [todwi] - proszę

- ff = w, np. Nhiffe [niwe] - nóż

Ale:

- cc = k, np. Vecca [weka] - nów

 "H" w połączeniu ze spółgłoskami jest zazwyczaj nieme. A więc:

- gh = g, np. Aligh [alig] - anakonda

- fh = f, np Yfheri [yferi] - dźwig

- vh = w, np. Hárvhel [hawel] - myślnik
(litera "w" nie występuje w wenińskim, zamiast niej jest "v", które się czyta jak "w")

- th = t, np. Thomhenhe [tomene] - krowa

- rh = r, np. Rhith [rit] - komora

- ph = p, np. Nephalem [nepalem] - wyprawa

- lh = l, np. Lhika [lika] - blizna

- nh = n, np. Senh [zen] - ciemność

- mh = m, np. Nomho [nomo] - hetero

itd. Ale:

- sh = sz, np. Sasha [sasza] - matka

- śsh = s, np. Neśsh [nes] - sok
(zamiast "s" w środku można wstawić jakąkolwiek literę, to samo jest też z "ć" zamiast "ś")

- chi = czi, cha = cza, che = cze, etc., np. Chiroo [cziroo] - schodek
("ch", po którym następuje samogłoska, czytamy jak "cz")

- chl = kl, chd = kd, etc., np. Ochlis [oklis] - zasada
(a "ch", po którym następuje spółgłoska, czytamy jak "k")

- "jh" i "zh" w ogóle nie występują w języku z powodu braku "j" i "z".

 "S" prawie zawsze czytamy jako "s". Tylko w połączeniu z "e" robi się z niego "z".
"Ve" prawie zawsze czytamy jako "we". Wyjątkami są: imię Weny, wenista, wenizm, weniński, po wenińsku etc.
Powtarzające się samogłoski nie łączą się w jedną w wymowie - trzeba przeczytać je tyle razy, ile ich jest (poza wspomnianym wyżej wyjątkiem "c" z akcentem twardym). Np. Arii [arii] - człowiek.
Tak samo nie łączą się też spółgłoski dźwięczne, szczególnie przy odmianie przez przypadki.

PODSTAWY LEKSYKI

Poniżej przedstawiam spis dwudziestu pięciu podstawowych słów i wyrażeń.

1. Qyáste [kyjate] - dzień dobry, witaj, dobry wieczór (powitanie oficjalne)
2. Qya' [kyja] - cześć (powitanie nieoficjalne)
3. Qya Nirai [kyja nirai] - dosłownie: cześć, przyjacielu; zwyczajowe powitanie w gronie przyjaciół, czasem stosowane też wobec dzieci
4. Onukin [onukin] - do widzenia (pożegnanie oficjalne)
5. Onu' [onu] - cześć (pożegnanie nieoficjalne)
6. Onu Nirai [onu nirai] - dosłownie: cześć, przyjacielu; zwyczajowe pożegnanie w gronie przyjaciół, czasem stosowane też wobec dzieci
7. Tottvi [todwi] - proszę, wyrażenie prośby (bardzo proszę - Tottvi Reg [todwi rek])
8. Mittvi [midvi] - proszę  przy podawaniu czegoś (proszę bardzo - Mittvi Reg [midwi rek])
9. Intora/Vime [intora/wime] - proszę pana/proszę pani
10. Tottvie Ave... [todwije awe] - poproszę...
11. Tott'/Mitt' [tod/mid] - skrócone Tottvi i Mittvi
12. Arisam [arisam] - dziękuję (dziękuję bardzo - Arisam Reg [arisam rek])
13. Aris' [aris] - dzięki
14. Arisame Se'... [arisame ze...] - dziękuję za... (dziękuję bardzo za... - Arisame Se'... Reg [arisame ze... rek])
15. Arisame Se'Karv [arisame zekarf] - dziękuję za pomoc
16. Gharhiste [gariste] - przepraszam (bardzo przepraszam - Gharhiste Reg [gariste rek])
17. Gharh' [gar] - skrócone Gharhiste
18. Gharhiste Se'... [gariste ze...] przepraszam za... (bardzo przepraszam za... - Gharhiste Z'... Reg [gariste z... rek])
19. Eiai [eijai] - nie ma za co, nie ma problemu
20. Ubamet [ubamet] - dobranoc
21. Vli [wli] - tak
22. Val [wal] - nie
23. Ave Vrokhae... [awe wrokae...] - nazywam się...
24. Uk Ef? [uk ef] - a ty?
25. Draengeg [draengeg] - wzajemnie, nawzajem

Gdybym o czymś zapomniała, gdybyście czegoś nie rozumieli lub czegoś wam brakowało - pytajcie śmiało ^^